მეგრელი მექვევრე ოდიშიდან

გიორგი ბარისაშვილი

საქართველოს შინამრეწველობის უძველესი და უმნიშვნელოვანესი დარგი - მექვევრეობა სამეგრელოში ძველი დროიდანვე ყოფილა მაღალ დონეზე განვითარებული. ამ მხარეში არა მხოლოდ ქვევრი, არამედ ქართული მეთუნეობისათვის დამახასიათებელი სხვა ნაკეთობებიც მზადდებოდა, როგორებიცაა: აგური, კრამიტი, სხვადასხვა დანიშნულების ჭურჭლეული, თონე და ჭის გვიმიც. დიდად სამწუხაროა, რომ დღეისათვის სამეგრელოში თითზე ჩამოსათვლელ მეთუნე ოსტატებსღა თუ შევხვდებით. მექვევრეობით ძველი დროიდანვე ყოფილა განთქმული აქაური სოფლები: ნამკოლაო, ფახულანი, ჯვარი, ჭალე, ოდიში... ამჟამად კი ქვევრს მხოლოდ ერთი მეთუნეღა ამზადებს სამეგრელოში. ეს გახლავთ ზუგდიდის სოფელ ოდიშში (ე.წ. „კალინინის უბანი“), სოფლის სკოლასთან ახლოს მცხოვრები მეთუნე ოსტატი - ლავრენტი (დოდი) თოლორაია. იგი ძირითადად ჭის გვიმების კეთებითაა დაკავებული, თუმცა ის ამზადებს თონესაც და ქოთნებსაც, ხოლო ყველაზე იშვიათად ქვევრსაც. მეთუნე ოსტატის თქმით ძველად ოდიშში ბევრი ქვევრი მზადდებოდა, მაგრამ მიზეზთა გამო ეს პროცესი შეწყდა. აღსანიშნავია, რომ ლავრენტი თოლორაიას მეზობლად 4 მეთუნე ცხოვრობს, რომლებიც ამზადებენ მხოლოდ ჭის გვიმებს. თავად მეთუნე ლავრენტი (დოდი) თოლორაია მხოლოდ მცირე მოცულობის ქვევრებს ამზადებს. შეკვეთის შემთხვევაში მას შეუძლია დაამზადოს 100 – 150 ლიტრის მოცულობის ქვევრი. მისივე თქმით, იგი სეზონის განმავლობაში  20 – 25 ცალი ქვევრის დამზადებას შეძლებს. მეთუნე თავისი ნახელავის დასამზადებელ თიხას სოფელ ონარიადან ეზიდება, რომელსაც დამუშავების დროს მცირე რაოდენობით ურევს მდინარე ენგურის ქვიშას. მნიშვნელოვანია, რომ დოდი თოლორაიას მისი ვაჟი ალიკა უდგას გვერდით და ისინი ერთად ამზადებენ მეთუნეობის პროდუქტებს.

© ღვინის კლუბი/vinoge.com