როგორ ვწეროთ და ვისაუბროთ ღვინოზე?

სალომე აფხაზიშვილი

სამშაბათს, ღვინის კლუბში გამართულმა ლექციამ ყველა იმ ტერმინსა თუ ადგილობრივ გამოთქმას მოუყარა თავი, რომლითაც საქართველოში ღვინოს აფასებენ. აქამდე თუ არ მოგისმენიათ, შეიძლება გაგეცინოთ კიდეც ღვინის დასახასიათებლად გამოყენებული ისეთი ტერმინების გაგონებისას, როგორიცაა, მაგალითად -  ბატის ჭუკის ფერი, სხივიანი, ჭყლიპურტა, კუშუპაური, შვლიპი, კრანჭა, უწუმპოური, სახარჯო ან ტოპრიკა ღვინო. პრობლემა, სწორედ მაშინ იქმნება, როდესაც აღნიშნული ტერმინები მხოლოდ პროფესიულ წრეებისა და კონკრეტულ დიალექტზე მოსაუბრე ადამიანების სალაპარაკო ლექსიკად რჩება, რაც კიდევ ერთხელ აჩვენებს იმას, რომ მეღვინეობა-მევენახეობის საუკუნოვანი ტრადიციების მქონე ქვეყანაში,ღვინის შესახებ ძალიან მცირე ინფორმაციას ვფლობთ და ენაც, რითიც ეს ღვინო შეგვიძლია დავახასიათოთ, საკმაოდ მწირია.

ღვინოზე წერისას და საუბრისას, პირველ რიგში უნდა გვახსოვდეს, რომ მკითხველს ან მსმენელს აუცილებლად უნდა მივაწოდოთ ინფორმაცია ღვინის ისტორიის შესახებ და ყველა იმ ფაქტზე, რომელიც ქართული ღვინის განუმეორებლობას უსვამს ხაზს.

ინფორმაციის შეგროვებას კი პირველ რიგში ყველა იმ საფეხურის ცოდნა სჭირდება, რომელიც ღვინის წარსულით იწყება და მისი დაგემოვნებით მთავრდება. როდესაც ღვინოს გვისხამენ, პირველი რაც თვალში გვხვდება, ღვინის ელფერით გამოწვეული შთაბეჭდილებაა, ამიტომ ვიდრე მას გემოს გავუსინჯავდეთ, საჭიროა ზედმიწევნითი სიზუსტით გამოვყოთ ღვინის გარეგნული მახასიათებლები, რომელიც შემდეგ ტერმინებს მოიცავს: ცოცხალი, ხალისიანი, სხივიანი, ჩამქრალი, კრიალა, კამკამა, ახალი ან დავარგებული ღვინის დამახასიათებელი ფერი.

განსხვავებული ლექსიკით ახასიათებენ წითელ, ვარდისფერ და თეთრ ღვინოებს. თეთრყურძნინანი ქართული საღვინე ჯიშების დახასიათების მართებულია ისეთი ტერმინების გამოყენება, როგორიცაა - მომწვანო ჩალისფერი (ციცქა), ლიმნისფერი (მწვანე კახური), ჩალისფერი (წინანდალი მუხაში), ოქროსფერი (ახალგაზრდა ქვევრის კახური) და უნაბისფერი (კარგად დავარგებული ქვევრის კახური). ხოლო, თუკი სადმე ფერთა ისეთ პალიტრას გაიგონებთ, რომელიც ორაგულისფერის, მკრთალი ვარდისფერის, ჟოლსფერის, ლალისფერისა ან ძოწისფერისგან შედგება, დაიმახსოვრეთ, რომ ამ ტერმინებით ვარდისფერ ღვინოებს ახასიათებენ ხოლმე. მაშინ კი, როდესაც ჩამოთვლილ ფერებს სიმკვეთრე ემატება, ე.ი. წითელ ღვინოებს გთავაზობენ.

ღვინის ფაქტურის და ფერის შეფასების ეტაპს, სურნელის და არომატების დახასიათება მოყვება. ამ დროს ადამიანებს ხშირად უჩნდებათ ასოციაციები მინდვრის ყვავილებთან, მოთიბულ ბალახთან, ჩაის და სხვა სურნელებთან, რის გამოც არომატების განმსაზღვრელი ტერმინოლოგიაც ხშირად სწორედ ამგვარი ლექსიკით განისაზღვრება. თუმცა, ოდნავ უცნაური და განსხვავებულია წითელი ღვინის არომატები, რომელშიც ხშირად ხის, კენკრის, მურაბების, ჯემების, სანელებლების, ხილისა და შოკოლადის სურნელები შეიძლება აღმოაჩინოთ.

მნიშვნელოვანია, რომ ღვინის ფერისა და არომატის მეტ-ნაკლები სიზუსტით აღწერა, გვაძლევს საშუალებას, რომ ღვინის დახასიათების მესამე და ყველაზე მნიშვნელოვანი ეტაპი განსაკუთრებული წარმატებით გადავლახოთ. დაგემოვნების დროს ხშირად იყენებენ ისეთ ტერმინებს, როგორიცაა: რბილი, მრგვალი, თბილი, გაშლილი, ჩამოყალიბებული, ჰარმონიული, სავსე, დაბალანსებული, მდიდარი და დახვეწილი ღვინო.

როგორც ჩანს, ქართული ლექსიკის მრავალფეროვნებას არც მეღვინეობის დარგში ვუჩივით, მთავარია რომ ამ ყველაფერის მოსმენის შემდეგ, ღვინოზე დაკვირვებისა და ფიქრის რამდენიმეწუთიანი პროცესი დაზარების გარეშე გავიაროთ, რადგან ეს ტერმინები ისეთი ელემენტარული და ქართველებისთვის განსაკუთრებულად საყვარელი პროცესის დასახასიათებლად გამოიყნება, როგორიც ღვინის ჩამოსხმა და მისი დალევით ტკბობაა.

ამ პრობლემის ინდივიდუალურ დონეზე გამოსწორებასთან ერთად, კიდევ უფრო მეტი პასუხისმგებლობა ღვინის კომპანიებს ეკისრებათ, რომელთათვისაც, ღვინის არასათანადო დახასიათება და საკუთარი პროდუქციის შესახებ არასრულყოფილი ინფორმაციის გავრცელება, პირველ რიგში მომხმარებელთა უფლების დარღვევა  და არაეფექტური მუშაობის განმაპირობებელია. თუმცა ეს ცალკე სიუჟეტის თემაა, რომლის შესახებაც მომდევნო გადაცემებში აუცილებლად ვისაუბრებთ.

© რადიო "ცხელი შოკოლადი"