ესაუბრა ელენე ცინცაძე
- რას ვაკეთებთ არასწორად მეღვინეობის მიმართულებით ნიადაგის მოვლა-მოყვანისა და დაცვის კუთხით?
- პირველ რიგში, უნდა ითქვას, რომ კლიმატის ცვლილებამ მთელს მსოფლიოში გამოიწვია ის, რომ ტემპერატურა არ არის ერთგვაროვანი და სეზონების, ასევე კვირებისა და დღეების მიხედვით ცვალებადია. ამ შემთხვევაში ყველაზე მნიშვნელოვანი კი ნიადაგის სწორი მართვის მენეჯმენტია. ამ მიმართულებით ჩვენ, სამწუხაროდ, მეღვინეობაში არ გვაქვს ასეთი დაწვრილებითი, დეტალიზებული ცოდნა. ფერმერებიც ძირითადად აკეთებენ ისე, რომ ზაფხულის ცხელ პერიოდში ნიადაგს ბოლომდე აშიშვლებენ და ხნავენ, ამ დროს კი დიდი რაოდენობით ნახშირბადი იკარგება, ორთქლდება, ხდება მისი ჰაერში გაფილტვრა და ნიადაგის გაღარიბება. ამასთან ერთად კი სასარგებლო მიკლოფლორა დიდწილად მცირდება.
- რა შეიძლება შევცვალოთ და რა არის სწორი ასეთ შემთხვევაში?
- USDA-ის სტანდარტის მიხედვით უამრავი მეთოდი არსებობს, რითიც ჩვენ ნიადაგის დაცვა შეგვიძლია, მათ შორისაა სიდერაცია, ნოტაცია, შერეული თესვა. ეს მეთოდები შეგვიძლია გამოვიყენოთ მეღვინეობაშიც და მევენახეობაშიც. ძალიან კარგია სიდერაციის მეთოდის გამოყენება, რომელიც ამცირებს ნიადაგის ტემპერატურას და ნახშირბადის დაგროვებაშიც გვეხმარება, ეს მეტაბოლისტური ნახშირბადი შემდგომ უკვე, წლის ბოლოს, ორგანულ ჰუმუსად გადაიქცევა. ჰუმუსის ფენა კი კვებავს ჩვენს ნიადაგს. ამასთან ერთად, არეგულირებს ნიადაგის მჟავიანობას და PH-ს სწევს, რაც მცენარეთა კვებას აუმჯობესებს, ძირითადად კი ასეთ შემთხვევაში მცენარეთა ოპტიმალური კვება ხდება. შევადაროთ ახლა მეორე ტიპის ნიადაგი კონვენციურ მეურნებობეში, სადაც ძირითადად ჰერბიციდებით ხდება წამვლა და ნიადაგი ბოლომდე მოტიტვლებულია, სადაც ნიადაგის ზედაპირის ტემპერატურა დაახლოებით 10-12 გრადუსით მეტია. ჩვენ გვინახავს ადგილები, როცა ნიადაგი ბალახითაა დაფარული და ტემპერატურა მუდამ ერთგვაროვანია. ეს არის კლიმატგონივრული მეთოდი, რომელსაც მეღვინეობაში და მევენახეობაში ჩვენ მიზნობრივად გამოვიყენებთ. ეს ძალიან კარგი და შედეგიანი იქნება.
- რა საკითხები დგას აგრონომიული კუთხით ძალიან მწვავედ ჩვენს ქვეყანაში?
- ეროზიის საკითხი. ზემოთჩამოთვლილი მეთოდები კი ეროზირებული მიწების რაოდენობას ამცირებს. ჩვენს მიწებზე, კერძოდ კი ივრის ზეგანსა და აღმოსავლეთ კახეთში, სადაც აქტიურადაა დაწყებული ეროზიის პროცესი, ტემპერატურის ნიშნული თითქმის ნახევარი გრადუსით მეტია, რაც საკმაოდ სახიფათოა. ამას ემატება წლევანდელი ტყეების ხანძრები, რომლებმაც უფრო მეტად გაამწვავა ეს სურათი და იმაზეც მიგვანიშნა, რომ ჩვენც და სახელმწიფომაც ძალიან დიდი ყურადღებით უნდა შევხედოთ ამ საკითხს ქვეყანაში. ეს არაა პოლიტიზირებული თემა, ეს წმინდად სოციალური საკითხია და ამის გაცნობიერება თითოეული ადამიანისთვის მნიშვნელოვანია. სახელმწიფო კი უნდა იყოს მაკონტროლებელი იმისა, თუ როგორ უვლიან ადამიანები ნიადაგს.
- ნიადაგის დაცვის შემთხვევაში კიდევ რა მეთოდების გამოყენება შეგვიძლია?
- რამდენიმე მეთოდი არსებობს, რაც შეგვიძლია მეღვინეობაში გამოვიყენოთ. ჩვეულებრივ, ნიადაგის დაცვის შემთხვევაში შეიძლება ცხოველების ჩართვა, თუმცა მევენახებობა-მეღვინეობაში შედარებით უფრო ჭირს და რთულია ამის ორგანიზება. შესაძლებელია ჩვენი სწორი მუშაობით ნიადაგის ხარისხის გაუმჯობესება და ჰუმუსის რაოდენობის გაზრდა მასში. ყოველწლიურად შესაძლებელია ნაკვეთიდან მესაქონლეობისთვის პროდუქციის გატანა და ნედლეულის შექმნა, რაც, წესით, ფერმერის დამატებითი ინტერესი უნდა იყოს.
- ყველაზე მიშვნელოვანი მიდგომა მაინც რა არის?
- ნიადაგს რაც გამოარჩევს, ესაა ნიადაგის სტრუქტურის შექმნა, რასაც საკმაოდ დიდი პერიოდი სჭირდება, როცა ნიადაგი სტრუქტურიანია, კვებაც გაუმჯობესებული და ოპტიმალურია.
- საქართველოში რამდენადაა ცოდნა ამ საკითხების მიმართ?
- USDA-ის სტანდარტი საერთაშორისოდაა ცნობილი, მინესოტას უნივერსიტეტი დღეს უკვე ამ სტანდარტების მიხედვით მუშაობს, რაც, სამწუხაროდ, ჩვენამდე არაა ჯერ მოღწეული და რისი ცოდნაც ფერმერს ჩვენთან არ აქვს. არ არსებობს არც ორგანიზაციები, რომლებიც ფერმერს ამ საკითხებზე ესაუბრებიან. ძირითადად უხეში კომერცია უფროა ორგანიზაციების მიერ, მათგან ვყიდულობთ კონკრეტულ პესტიციდებსა და სასუქებს, არ ვსწავლობთ მთავარ წარმატების გასაღებებს, ასე ვთქვათ, თუ როგორ შეიძლება ნიადაგი უფრო ფერტილური იყოს. არსებობს ნიადაგის კონსერვაციის ცენტრი, საქართველოშიცაა წარმომადგენლობითი ხასიათის საბჭო, რომლებიც სხვადასხვა მეთოდებს ასწავლიან ფერმერებს, თუმცა მათ არ აქვთ ფინანსური ბერკეტები იმდენად, რომ ყველასთან მივიდნენ და ყველას ასწავლონ.
- ღვინის ხარისხზე რამდენად ახდენს ეს ყველაფერი გავლენას? მათ შორის ნიადაგის ხარისხი და ა.შ
- რა თქმა უნდა, ძალიან დიდ გავლენას ახდენს, კერძოდ კი მჟავიანობაზე. როცა ნიადაგშია სხვადასხვა მიკროელემენტების დიდი რაოდენობა, ეს არომატზეც საკმაოდ დიდი გავლენის მატარებელია. მეორე შემთხვევაში, როცა კონვენციურ ვენახზე გვაქვს საუბარი, პესტიციდების, კერძოდ, სისტემური პესტიციდების შეღწევადობა ყურძენში აქტიურად ხდება, მისი გამოდევნა ყურძნიდან - არა. ეს მომავალში თავს აუცლებლად იჩენს. ასეთი ღვინო უფრო მალფუჭებადია, ვიდრე ბიოლოგიურად დამზადებული ღვინო. ასეთ შემთხვევაში მისი გაფუჭების, აძმარებისა და ოქსიდიზაციის რისკიც უფრო დიდია. ზოგადად, მსოფლიო მივიდა უკვე იმ დასკვნამდე, რომ ღვინის წარმოების ხარისხში პირველი ადგილი ნიადაგს უჭირავს. მევენახემ, როცა იცის როგორ მოიყვანოს ყურძენი, მას აუცილებლად ის ცოდნაც უნდა ჰქონდეს, თუ როგორ უნდა მოუაროს ნიადაგს და როგორ დაიცვას იგი.
- ღვინის ნატურალურობა და დინამიკურობა რამდენად მნიშვნელოვანია?
- ნატურალური ღვინის წარმოება, პირველ რიგში, დამოკიდებულია წამვლობით ღონისძიებებზე, დაცვის სქემაზე, დიდმნიშვნელოვანია ნიადაგიც. რადგან სიდერაციის შემთხვევაში, ერთია, რომ ჩვენ ნახშირბადის მასას ვაგროვებთ ნიადაგზე, მაგრამ მეორეა, რომ მავნე ტოქსინებსა და მძიმე მეტალებს ნელ-ნელა ვიღებთ ნიადაგიდან. კერძოდ, მდოგვის შემთხვევაში და სხვადასხვა სიდერადების შემთხვევაში ხდება ტოქსინების ზედაპირზე ამოღება და მცენარის მიერ აკუმულირება, ამდროს შესაძლებელია დაზიანებული, მოწამლული ნიადაგის გაწმენდა. ეს პროცესი დროთა განმავლობაში მიმდინარეობს. ნატურალურ ღვინის შემთხვევა ის შემთვეავაა, როდესაც ჩვენ ვიღებთ აბსოლუტურად ბუნებასთან ადაპტირებულ ღვინის ვერსიას, სადაც არ ხდება დამატებითი ხელოვნური საფუარის დამატება და ღვინის დუღილიც ბუნებრივი საფუარის საშუალებით მიმდინარეობს.
- როგორია არანატურალური ღვინო? შესაძლებელია არომატითა და გემოთი მისი გამორჩევა?
- როგორც ამბობენ, ბიო ღვინო წამლობის სქემით იცნობა. ეს წამლობის სქემა თუ ბიოლოგიური და დაცულია, მაშინ ვიღებთ დიდწილად ბიო ღვინოს, ხოლო თუ სხვადასხვა ქიმიურ პრეპატრატებს ვიყენებთ, მაშინ ღვინის ხარისხი უარესდება და ასეთ ღვინოს გემოზეც ეტყობა ეს. მას სიმწარე დაჰკრავს და მძიმე არომატი აქვს, ბიოღვინო კი უფრო რბილი და ხალასია, დასალევადაც უფრო სასიამოვნოა, ამასთანსვე კი უკეთესი შეფერილობითა ვიზუალიზაციითა და გემოვნური თვისებებით ხასიათდება.
- რა არის ბიოდინამიური ხედვა, როგორ უნდა დაინერგოს და რამდენადაა საქართელოში ასეთი გამოცდილება?
- ბიოედინამიური ხედვა არაა მხოლოდ ერთი საკითხის დადგენა და ერთი საკითხის გადაწყვეტა. ეს მთლიანად პროცესის, მათ შორის ნიადაგის დაცვის, ხვნის, წამლობის გათვალისწინება, აუცილებელია, მაგალითად, ე.წ. “ბაქოტელის” არსებობა ვენახში, ანუ ბუგრებისთვის და სასარგებლო მწერების მოსაზიდად და მათი საცხოვრებელი გარემოს შექმნა. მაგალითად, ობობა, უამრავი ბუგრის მომნელებელია, განიცდის ექსტრემიზაციას, ჭიამაია, რომელიც ბუგრებით იკვებება. ფუტკრის შემთხვევაც იგივეა, როცა დამტვერვა უკეთესაც ხდება და ტონებიც, რომლებიც ყურძნიდან ღვინოში გადადის უფრო ინტენსიურია. ამიტომ, რეკომენდირებულია, რომ რაც შეიძლება მეტი მოყვავილე ყვავილოვანი მცენარე იყოს ნიადაგზე, ძალიან კარგია ზაფრანგების გამოყენება ვენახში, რადგანაც ამ დროს ვენახში დამტვერვა ძალიან კარგად ხდება, თუმცა ეს დოგმა არაა, ნებისმიერი ყვავილოვანი მცენარის გამოყენება შესაძლებელია ვენახში. ამით უკეთესი ადაპტირება ხდება მცენარესთან მწერისა, რომელიც დამტვერვას განიცდის.
- თქვენთვის ყველაზე დიდი და მნიშვნელოვანი გამოცდილება რა იყო?
- საწყისი გამოცდილება იყო გაეროში მუშაობა, როცა ფერმერთან კომუნიკაცია ვისწავლე და ამასთანავე ველზე მუშაობის გამოცდილებაც შევიძინე. მნიშვნელოვანი იყო ექსტენციის სამსახურში სტაჟირებაც, როცა ვისწავლე, რა უნდა ესწავლებინა აგრონომს ფერმერისთვის. მნიშვნელოვანი გამოცდილება იყო ასევე ისრაელის გაცვლითი ტური, როდესაც USAID-მა ქართული დელეგაცია გაგვიშვა შარშან. როგორ მუშაობს იქ კვლევით ცენტრები, რაზე მუშაობს სამეცნიერო წრე, ჯიშთა გამოცვლა, წვეთოვანი ირიგაციის სისტემები, მავნებლების დაცვა, ტენიანობის კონტროლი და ბევრი სხვა საკითხი იქ უფრო დეტალურად შევისწავლებთ. ისრაელის წარმოების მოდელზეც იქ ძალიან დიდი პრაქტიკული გამოცდილება მივიღეთ.
- როგორ წარმოგიდგენიათ თქვენი მომავალი წლების შემდეგ?
- ვფიქრობ მარნის გაკეთებას ტურისტული მიმართულებით, ალბათ იქნება კერძო ორგანიციული მუშაობაც. ძირითადად, კონსულტირების მიმართულებით მუშაობას ვფიქრობ, სწავლებას, ტრენინგებს, რადგან ეს ცოდნა ძალიან სჭირდებათ ფერმერებს, ვისთანაც დღეს ეს ინფორმაცია, ფაქტობრივად, არავის მიაქვს. არის რამდენიმე სპეციალისტი, რომლებიც ამ მიართულებით მუშაობენ, ასწავლიან, თუმცა ეს საკმარისი არაა. სამომავლოდ ვფიქრობ, რომ წარმოების მოდელი (არა მხოლოდ მეღვინეობის მიმართულებით) უნდა გამოვიდეს უფრო ნათელ, ბიოდინამიკურ მხარეზე, სადაც აუცილებლად სახელმწიფოს პოლიტიკა გვჭირდება და ასევე ცოდნა, თუ როგორ ვაკეთოთ ეს საქმე სრულყოფილად.
რუბრიკის სპონსორია "თბილღვინო"
© ღვინის კლუბი/vinoge.com