ალექსანდრე ბაგრატიონ–დავიდოვის ფოტო
გასული წლის დეკემბერში იუნესკომ ქვევრის ღვინის დაყენების ქართული მეთოდი კაცობრიობის "კულტურული მემკვიდრეობის საგანძურად" აღიარა. ეს ფაქტი დიდ პასუხისმგებლობას აკისრებს ქვეყანას, რომელსაც ღვინის სამშობლოობის ამბიცია აქვს. თანამედროვე ქართული მეღვინეობის ისტორია მძიმედ ვითარდებოდა, თუმცა როგორც რეალობამ აჩვენა, სირთულეები მას მხოლოდ წაადგა - დღეს ხარისხიან ქართულ ღვინოზე მოთხოვნა საქართველოს ფარგლებს გასცდა. ამ და სხვა საინტერესო თემებზე პორტალ "Бизнес Грузия"-ს ჟურნალისტ ლეილა ნაროუშვილს "ღვინის კლუბის" პრეზიდენტი მალხაზ ხარბედია ესაუბრა.
- ცოტა ხნის წინ იუნესკომ ქვევრის ღვინის დაყენების ქართულ მეთოდს "კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის" სტატუსი მიანიჭა. გილოცავთ ამ ფაქტს ყველას და პირადად თქვენ, როგორც "ღვინის კლუბის" პრეზიდენტს.
- გმადლობთ. ეს ძალზე მნიშვნელოვანი მოვლენაა, თუ გავითვალისწინებთ, რომ იუნესკოს მიერ აღიარებული კაცობრიობის არამატერიალური ძეგლი მხოლოდ რამდენიმე ათეულს ითვლის. მათ რიცხვშია ქართული მრავალხმიანობაც, რომელიც მსოფლიო პოლიფონიის შედევრად ცნეს. ალბათ შეიძლება ითქვას, რომ ქვევრის ღვინის დაყენების ქართული მეთოდი მრავალხმიანობაზე გაცილებით ძველია - იგი 8000-წლიან ისტორიას ითვლის, ამიტომ იუნესკოს მხრიდან მისი დაფასება ლოგიკური იყო.
ქვევრის მეთოდი ჩვენი ისტორიის ერთ-ერთი არქაული კულტურული შრეა, რომელიც რომელიმე კონკრეტულ რეგიონთან არ ასოცირდება და დამახასიათებელია ყველა იმ კუთხისთვის, სადაც მეღვინეობაა გავრცელებული - იქნება ეს ქართლი, კახეთი, აჭარა, იმერეთი, აფხაზეთი, სამეგრელო, რაჭა-ლეჩხუმი თუ მესხეთ-ჯავახეთი.
- იუნესკოს სტატუსი ქართველ მეღვინეებს დიდ პასუხისმგებლობას აკისრებს. რა საერთაშორისო სტანდარტებს უნდა შეესაბამებოდეს ქვევრში დაყენებული ღვინო?
- ჯერჯერობით სტანდარტები საკანონმდებლო დონეზე არ არის შემუშავებული, თუმცა არსებობს უდიდესი გამოცდილება, რის მიხედვითაც ქვევრის ღვინოს ამზადებენ. რაც უფრო ავთენტური და არქაულია მეთოდი, მით მეტად ფასობს, როგორც კულტურული ფენომენი. საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში ქვევრის ღვინოს სხვადასხვაგვარად აყენებენ.Aარსებობს კახური, ქართლური მეთოდები. განსხვავებული ტექნოლოგიაა იმერეთში, გურიასა და სამეგრელოში.
- "ღვინის კლუბში" გაერთიანებული მეღვინეები ღვინოს ქვევრის გარდა სხვა მეთოდებითაც ამზადებენ. თუ გაქვთ ინფორმაცია, რამდენი მეღვინე მიმართავს ამ მეთოდს?
- ჯერჯერობით ზუსტი მონაცემები არ გვაქვს: ბევრი დამწყები მეღვინე "შეეჭიდა" ქვევრს, თუმცა დიდია გამოცდილთა რიცხვიც, რომლებიც ამ მეთოდს წლებია აქტიურად იყენებენ. აუცილებლად უნდა აღვნიშნოთ ისიც, რომ მთელ საქართველოში, განსაკუთრებით კი კახეთში, იმერეთში, რაჭასა და ქართლში ყოველთვის იყვნენ ჩვეულებრივი ოჯახები, რომელნიც ტრადიციულ ქვევრის ღვინოს ამზადებდნენ. მათი რიცხვი დიდია. ამაში ჩვენს ყოველწლიურ ფესტივალზე, ახალი ღვინის ფესტივალზე სტუმრობაც დაგარწმუნებთ, რომელიც თბილისში მაისის თვეში იმართება. პირველი ფესტივალი 2010 წელს ჩატარდა. მას შემდეგ ყოველწლიურად იზრდება იმ მონაწილეთა რიცხვი, ვინც ქვევრის ღვინოს აყენებს. მათ შორისაა დიდი საწარმოებიც და პატარა, საოჯახო მარნებიც, რომელთათვისაც ფესტივალი ერთგვარი დებიუტია, ამიტომ ისინი ღვინის დღესასწაულზე ცალკე არიან წარმოდგენილნი.
ბოლო წლებში ქვევრის მეთოდით დიდი კომპანიები დაინტერესდნენ. გაჩნდა ახალი პატარა მარნებიც, რომელთა მფლობელები ქვევრისთვის კონკრეტული ჯიშის ვაზს აშენებენ. კარგი ქვევრის ღვინო მხოლოდ ყურძნის კონკრეტული ჯიშებისგან გარკვეული წესების დაცვით მიიღება. სწორედ პატარა მარნების მფლობელთა დიდი ნაწილი გვევლინება ორგანული მევენახეობისა და მეღვინეობის მიმდევრად. რამდენიმეწლიანმა პრაქტიკამ გვიჩვენა, რომ საქართველოშიც და დასავლეთშიც განსაკუთრებული ინტერესით სწორედ ის ტრადიციული ღვინოები სარგებლობს, რომლებიც ნატურალურ ღვინოთა ფილოსოფიას შეესაბამება. შეიძლება ითქვას, რომ ნატურალური მეღვინეობა მჭიდროდ უკავშირდება ქვევრის მეთოდს და არა მხოლოდ საქართველოში.
ჩვენთან ქვევრის ღვინოთა ფართო და მრავალფეროვანი არჩევანია. ჩამოგითვლით საუკეთესოებს: დიდი კომპანიებიდან პირველ რიგში "ხარებას" დავასახელებ, რომელმაც ქვევრში რამდენიმე სახის ღვინო დაამზადა; ასევე კომპანიები "თელავის მარანი," "თბილღვინო," "თელიანი," კორპორაცია "ქინძმარაული," "კახური ტრადიციული მეღვინეობა," "ტყუპების ძველი მარანი," "ვაზი+". განსაკუთრებით უნდა აღვნიშნო ისეთი პატარა მარნების წვლილი, როგორიცაა "ხოხბის ცრემლები," "ჩვენი ღვინო," "ალავერდის მონასტრის ღვინო," "იაგოს ღვინო," "ნიკოლაძის მარანი," "კახი ბერიშვილის მარანი," "Gotsa Family Wines" და მრავალი სხვა.
- რამდენადაც ვიცი, ქვევრის ღვინოს დასავლეთსა და ევროპაშიც აწარმოებენ. თუ გეგმავთ უცხოელი კოლეგების მოწვევას მომდევნო ღვინის ფესტივალზე?
- დიახ, ვაპირებთ. სხვათა შორის, წლევანდელი ფესტივალი 10 მაისს გაიმართება და ვიმედოვნებ, ბევრი მონაწილე ეყოლება. ქვევრის ღვინის აღორძინების პროცესი გასული საუკუნის 90-იან წლებში დაიწყო. ამ მეთოდით ევროპელ მეღვინეთა დაინტერესებამ განაპირობა ქვევრის, როგორც კაცობრიობის კულტურული მემკვიდრეობის არამატერიალური ძეგლის საერთაშორისო აღიარება. ეს ფაქტი ჩვენთვის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, იმის მიუხედავად, რომ საქართველოში მრავალსაუკუნოვანი უწყვეტი ტრადიცია აქვს.
ბოლო რამდენიმე წელია დასავლელი მეღვინეები თავიანთი მარნებისთვის ქვევრებს კახეთსა და იმერეთში ყიდულობენ და სამშობლოში გააქვთ, სადაც ღვინისთვის ძირითადად ადგილობრივ ჯიშებს (ფრანგული, იტალიური) იყენებენ. სამწუხაროდ, ბევრი არ აღნიშნავს, რომ ღვინო ქვევრში მზადდება და რომ ეს ქართული მეთოდია. ზოგიერთი უფრო გავრცელებული სახელწოდების ანალოგიით ქვევრს ამფორას ეძახის, მაგრამ ეს არასწორია - ამფორას ქვევრთან საერთო არაფერი აქვს. მეორე მხრივ, უნდა აღვნიშნოთ, რომ იტალიაში, ესპანეთსა და პორტუგალიაში ისტორიულად გავრცელებული იყო მსგავსი ჭურჭელი, თუმცა ღვინის დამზადებისა და შენახვის მეთოდი განსხვავდებოდა. საქართველოში, როგორც წესი, ქვევრს მიწაში ფლავენ.
ის ფაქტი, რომ დასავლელი მეღვინეები დაინტერესდნენ და სამშობლოში იყენებენ ქვევრის ღვინის დაყენების მეთოდს, მხოლოდ მისასალმებელია. ბევრი მიმდევარი ჰყავს მას იტალიასა და საფრანგეთში. ერთმა ელზასელმა მეღვინემ გასულ წელს თავის მარანს რამდენიმე ახალი ქვევრი შემატა, ასევეა ბურგუნდიაშიც და კიდევ რამდენიმე სხვა რეგიონში. ეს ჭურჭელი გავრცელებულია ხორვატიაში, გერმანიაში, სლოვენიაში, ავსტრიასა და შვეიცარიაში. ევროპაში, მაგალითად, იტალიაში, ყოველ წელს იმართება ნატურალური ღვინოების ფესტივალები. ლონდონი კი ერთდროულად ორ დამოუკიდებელ ფესტივალს მასპინძლობს. ჩვენთვის ისინი ძალზე მნიშვნელოვანია, რადგან აქ ქვევრის რეკლამირება ხდება. ამ მიმართულებით ქართველი მეღვინეებიც აქტიურობენ.
ჩვენს "ღვინის კლუბს" კარგი ურთიერთობა აქვს ანალოგიურ უცხოურ და ადგილობრივ კლუბებთან, ღვინის ბიზნესის პროფესიონალებთან. განსაკუთრებით მინდა აღვნიშნო ბარ-რესტორანი "ღვინო-ანდერგრაუნდი" თბილისში, რომელსაც გამოცდილი მეღვინეები უდგანან სათავეში: სოლომონ (სოლიკო) ცაიშვილი, მალხაზ ჯაყელი, ჯონ ვურდერმანი, იაგო ბიტარიშვილი, რამაზ ნიკოლაძე და სხვები. ისინი ჩვენი მეგობრები არიან. უმრავლესობა ჩვენი კლუბის აქტიური წევრი და დამფუძნებელია. ამ ადამიანებს მუდმივად აქვთ კონტაქტი უცხოელ კოლეგებთან. სტუმრობენ ერთმანეთს, უზიარებენ გამოცდილებას და რასაკვირველია, ღვინოსაც. სხვათა შორის, ამ ბარში სხვა მეღვინეებსაც მოაქვთ გასაყიდად თავიანთი პროდუქცია, საბოლოოდ კი ძალზე საინტერესო ღვინოების დიდი არჩევანია, როგორც ქვევრის, ასევე სხვა მეთოდით დამზადებულის. მათ ერთი რამ აერთიანებთ - ყველა დამზადებულია ორგანული ან ნატურალური მეთოდით.
- ქართული ღვინო რუსულ ბეჭდვით გამოცემებში არცთუ იშვიათად ხვდება. მაგალითად, ცოტა ხნის წინ რუსულ "ფორბსში" ქვევრის მეთოდთან დაკავშირებით საკმაოდ კრიტიკული წერილი დაიბეჭდა. ავტორი, იგორ სერდიუკი წერს, რომ მეღვინეობის ტექნიკის თვალსაზრისით, ქვევრი ჩვეულებრივ ჭურჭელს არაფრით აღემატება, უფრო მეტიც, იგი "ატავიზმია" და მისი გამოყენება "ხარისხიან მეღვინეობაში ფიქციაა."
- წავიკითხე ეს სტატია და შემექმნა შთაბეჭდილება, რომ პუბლიკაცია პირდაპირ აგრძელებს საბჭოთა რიტორიკას, რომელიც ძალიან პოპულარული იყო გასული საუკუნის 80-90-იან წლებში, როდესაც მიზანმიმართულად ებრძოდნენ ქვევრში დამზადებულ ღვინოს. შესაძლოა ბევრს არ მოსწონს ქვევრის ღვინოთა პოპულარობა (ეს სხვა საკითხია) ან უბრალოდ, არ ესმით მათი არსი. შეიძლება რუსული ბაზრისთვის უფრო მეტადაა მისაღები იაფფასიანი ქართული სასმელი, როგორიცაა ნახევრადტკბილი თეთრი და წითელი ღვინოები ბრენდით "ალაზნის ველი." ისინი ვერანაირად ვერ გამოხატავენ კარგი ქართული ღვინის თვისებებს, არ არიან ქართული ღვინის სახეები. ასეთ სასმელს არა აქვს საკუთარი სტილი, განსხვავებით იმ ღვინოთაგან, რომელთაც საქართველოში ბოლო წლებში აწარმოებენ - ნაწილს ქვევრში, ნაწილს - თანამედროვე მეთოდებით. ჩვენი ღვინოები ოქროს მედლებს იმსახურებს პრესტიჟულ საერთაშორისო კონკურსებზე: Decanter World Wine Award, International Wine and Spirit Competition, Concours Mondial de Bruxelles, International Wine Challenge. თამამად შეიძლება ითქვას, რომ ქართული ღვინო ბევრად მრავალფეროვანია, ვიდრე გასულ ათწლეულებში და რაც მთავარია, არ ასოცირდება მხოლოდ ნახევრადტკბილ წითელ ღვინოსთან, თუნდაც ისეთ გამორჩეულსა და ხარისხიანთან, როგორიც ქინძმარაული ან ხვანჭკარაა.
მინდა ქვევრის მეთოდს დავუბრუნდე და ხაზი გავუსვა, რომ ქვევრის ღვინის ფილოსოფია ძირეულად განსხვავდება კონვენციურ ღვინოთა ფილოსოფიისგან და დიფერენცირებულ მიდგომას მოითხოვს. ასევე განსხვავდება ქვევრის ღვინის შეხამების პრინციპი ამათუიმ კერძთან. ამიტომაც, სრულიად გასაგებია, რომ ყველა ექსპერტს არ ესმის მისი.
- იმავე სტატიაში ავტორი აღნიშნავს, რომ ქვევრი "არცთუ ჰიგიენურია", რაც ბუნებრივია, ღვინის ხარისხზე მოქმედებს...
- ამ ლოგიკით შესაძლოა მუხის კასრზე უარესი ვთქვათ. ნებისმიერი ჭურჭელი არაჰიგიენურია, თუ არ გარეცხავთ. ჰიგიენას შრომა განაპირობებს. საქართველოში არსებობს "ქვევრის მრეცხავის" პროფესია, რომელიც დიდ ცოდნას და გამოცდილებას მოითხოვს. ეს ძალზე შრომატევადი საქმეა. საერთოდ, ხარისხიანი ღვინის დამზადება ბევრ შრომას მოითხოვს, განსაკუთრებით ქვევრში. ბუნებრივია, ასეთი ღვინოები განსხვავდება ჩვეულებრივ კონვენციურ ღვინოთაგან, რომელსაც მსოფლიოში დიდი რაოდენობით ამზადებენ. ასე რომ, არგუმენტი კრიტიკას ვერ უძლებს. საქმე ისაა, რომ ზოგი მზადაა გასინჯოს, გაიგოს და შეაფასოს ასეთი სასმელი, სხვები – ჯერ არა. ამიტომ ჯენსის რობინსონს, იზაბელ ლეჟერონს, ლიზა გრანიკს, ენდრიუ ჯეფორდს ან ელის ფეირინგს გაცილებით უკეთ ესმით ნატურალური ქართული ღვინოები, ვიდრე ზოგიერთ რუს ღვინის ექსპერტს. შესაძლოა, მიზეზი ისაა, რომ რუსულ ბაზარზე არცთუ ბევრია ე.წ. ბიო ან ნატურალური ღვინოები, მათ შორის, ქვევრში დაყენებული, განსხვავებით დასავლეთისგან, სადაც ბოლო რამდენიმე წელია ღვინის შემფასებლებმა თვალსაწიერი ძალზე გაიფართოვეს.
- როგორც "Российская газета" წერს, "გასული წლის ივნის-სექტემბერში რუსეთი ქართულ ღვინოთა უმსხვილესი იმპორტიორი გახდა - 8,917 მლნ ბოთლი. 2014 წელს თბილისი რუსეთში ღვინისა და კონიაკის ექსპორტის გაზრდას 30 მლნ ბოთლამდე გეგმავს." ერთი მხრივ, სახელმწიფო გაყიდვებისგან მოგებას მიიღებს, მაგრამ რა გავლენას მოახდენს ეს ხარისხზე?
- იმ კომპანიათა ღვინოებს, რომლებიც რუსეთში გაყიდვებით ლიდერობენ, საქართველოში საერთოდ არ იცნობენ. ეს ძალიან ცუდი ფაქტია, უფრო მეტიც – საგანგაშო. ყველა კომპანიას არ ვგულისხმობ, მაგრამ ლიდერი სამეულიდან პირველი ორი კომპანიის ღვინოები საქართველოში უცნობია. ისინი ან სპეციალურად რუსეთის ბაზრისთვის შეიქმნა ან შვიდწლიანი ძილის შემდეგ მუშაობის ნაცნობ სქემას დაუბრუნდნენ. ანუ, ვხედავთ, რომ აღდგა იმ ღვინოთა ტრანსპორტირების ტრადიცია, რომელიც მხოლოდ რუსული ბაზრისთვის იწარმოება. ძველებურად გრძელდება რუსეთში ქართული ღვინის გაყიდვის შეუთანხმებელი პოლიტიკა, რომელიც საფუძველშივე მცდარია, ამიტომ უაზრობაა იმაზე ფიქრი, რომ შევძლებთ რუსულ ბაზარზე გამაგრებას, თუ ამ პოლიტიკას დეტალურად არ შევიმუშავებთ. ძალზე მნიშვნელოვანია როგორც რუსული ბაზრის მოთხოვნისა და თავისებურებათა, ასევე ქართული მეღვინეობის შესაძლებლობათა ცოდნაც, სხვა შემთხვევაში შესაძლოა სახელმწიფომ მხოლოდ საკუთარი თავი კი არა, ის მწარმოებლებიც დააზარალოს, რომლებიც მზად არიან თავიანთი ღვინო რუსეთში გაყიდონ.
გასაგებია, რომ ამ ბაზრის გახსნით მნიშვნელოვანი ძვრები მოხდა, მაგრამ ეს არ არის ხარისხის მაჩვენებელი. ამავე დროს, რუსეთში იყიდება მაღალი ხარისხის ქართული ღვინოც, რაც უდავოდ სასიხარულოა. სწორედაც ხარისხიანი, გამორჩეული სასმელით უნდა დავიკავოთ ჩვენი ნიშა და დავაინტერესოთ რუსი მყიდველი. მოვუწოდებ რუს კოლეგებს, კრიტიკულად შეაფასონ საქართველოდან შემოსული ყველა ღვინო. ამით მხოლოდ რუს მომხმარებელს კი არ დაეხმარებიან, არამედ ქართველ მეღვინეებსაც.
რაც შეეხება 30 მლნ ბოთლს 2014 წელს, ეს ძალიან დიდი ციფრია. არ გამოვრიცხავ, რომ მათ რიცხვში უხარისხო სასმელიც მოხვდეს. ასეთი მიდგომა არასწორად მიმაჩნია. მხარს ვუჭერ იმ მწარმოებლებს, რომელთათვისაც პირველ ადგილზე ხარისხია და შემდეგ - რაოდენობა. უმჯობესია, თუ საქართველო ეცოდინებათ, როგორც ხარისხიანი ღვინის მიმწოდებელი სერიოზული ქვეყანა. ქართველმა მეღვინეებმა კარგად უნდა შეისწავლონ რუსული ბაზარი და რეალობიდან გამომდინარე იმოქმედონ. მათ ყველაფერი უნდა გააკეთონ, რათა რუსეთში დასრულდეს საბჭოთა ეპოქის ქართული ღვინოების ნოსტალგიური იმიჯი. წინააღმდეგ შემთხვევაში ეს ინერცია ჩვენთვის დამღუპველი აღმოჩნდება.
- რუსი ექსპერტები ეჭვობენ, შეძლებს თუ არა ქართული ღვინო რუსულ ბაზარზე თავისი ნიშის პოვნას. მათი შეფასებით, შეუძლებელია ხარისხიანი იყოს ღვინო, რომელიც 100 რუბლზე ნაკლები ღირს.
- ვეთანხმები მათ, ვისაც მიაჩნია, რომ 100 რუბლზე იაფი ღვინოები დაბალი ხარისხისაა. საკუთარი თავის პატივისმცემელი მეღვინისთვის, რომელიც კარგ ღვინოს ამზადებს, შეურაცხმყოფელია, თუ მისი ღვინო იაფფასიან კი არა, უხარისხოთა სეგმენტში აღმოჩნდება. რა თქმა უნდა, დანაშაული არ არის, თუ ქართულ ღვინოს 3 დოლარად შეაფასებენ. ჩვენ გვაქვს საინტერესო ღვინოები ფასთა ამ კატეგორიაში, მაგრამ არა იმ ოდენობით, რომ რუსეთის ბაზრის მოთხოვნა დააკმაყოფილოს. არ ვისურვებდი მთელი ქართული მეღვინეობის გადართვას იაფფასიანი ღვინის დამზადებაზე, რათა შემდეგ რუსეთის ბაზარზე გაყიდოს.
ჩვენმა ღვინომ მაღალი და საშუალო ფასთა კატეგორიის სეგმენტი უნდა დაიკავოს, მაგრამ სამწუხაროდ, რუსეთში კარგი იმიჯით ვერ დავიკვეხნით, განსაკუთრებით გასული საუკუნის დასასრულისა და ახლის დასაწყისის გამოცდილების გათვალისწინებით - რას აღარ ყიდდნენ მაშინ რუსეთში ქართული ღვინის სახელით. დღეს ვითარება შეიცვალა - ქართული მეღვინეობა სრულიად სხვა საფეხურზე ავიდა და გაცილებით უკეთეს მოედანზე ცდილობს თამაშს. როგორი მნიშვნელოვანიც უნდა იყოს მატერიალური თვალსაზრისით ჩვენი ღვინისთვის რუსული ბაზარი, წინააღმდეგი ვარ, რომ ამ ბაზრის მოთხოვნებმა მათ ხარისხსა და სტილზე უარყოფითად იმოქმედოს.
- თქვენს რუს კოლეგა ექსპერტებთან თუ გაქვთ კონტაქტი?
- რასაკვირველია. მათგან ზუსტ და მნიშვნელოვან ინფორმაციას ვიღებთ რუსეთის ბაზარზე შემავალ ქართულ ღვინოებზე. ვიცით, რა დარღვევები დაფიქსირდა, თუმცა ჯერჯერობით უფრო უცნაურობებს და ცბიერ მარკეტინგულ სვლებს ვაწყდებით - მხედველობაში მაქვს ეტიკეტები და ღვინის წარმომავლობა, რაც უარყოფითად აისახება ჩვენი ღვინის ხარისხზე.
- 2013 წლის ბოლოს, როგორც ღვინის ექსპერტმა, საერთაშორისო სერთიფიკატი მიიღეთ. როგორია ამ მხრივ ვითარება საქართველოში?
- ეს არის WSET-ის მესამე დონის სერთიფიკატი (Wine & Spirit Education Trust "ღვინისა და მაგარი ალკოჰოლური სასმელების საგანმანათლებლო ფონდი"). რამდენიმე წლის წინ USAID-ის პროექტ (აშშ-ს საერთაშორისო განვითარების სააგენტო) "ეკონომიკური აღორძინების ინიციატივა"-ს (EPI) შევუერთდით და მათი დახმარებით ორი წელი ამ კურსებზე ვსწავლობდით. WSET-ის მიერ შემუშავებული პროგრამა რამდენიმე საფეხურის ან კვალიფიკაციისგან შედგება. საქართველოში მეორე საფეხურის 14 ექსპერტი მომზადდა. მესამე (WSET Advanced) - პირველ ორზე აღმატებულია და მხოლოდ სამმა გავიმარჯვეთ: მე, გიორგი სამანიშვილმა და გიორგი დარციმელიამ. მალე ალბათ WSET-ის ოფიციალური წარმომადგენლის სტატუსსაც მივიღებთ (APP - Aproved Program Providers), რომელიც საქართველოს გარდა ალბათ მთელს რეგიონზეც გავრცელდება. WSET ცნობილი ინგლისური ორგანიზაციაა, რომელიც 1969 წელს დაარსდა და ღვინისა და მაგარი ალკოჰოლური სასმელების სფეროში საგანმანათლებლო პროგრამების შექმნის კუთხით საერთაშორისო ლიდერს წარმოადგენს. ეს არის უმსხვილესი და ხარისხიანი საგანმანათლებლო ორგანიზაცია, რომლის სერთიფიკატს მთელ მსოფლიოში აღიარებენ. წელსვე შეგვეძლება მსურველთა სწავლება საქართველოსა და რეგიონში იმ დასავლური სტანდარტებით, რომელიც აუცილებელია ხარისხიანი განათლების მისაღებად ღვინისა და ალკოჰოლურ სასმელთა სფეროში.
თარგმნა ნანა კობაიძემ
© bizzone.info
თარგმანი © ღვინის კლუბი /Weekend